การตรวจสุขภาพ
การตรวจสุขภาพด้วยตัวเอง
ปัจจุบันสังคมไทยได้มีการเปลี่ยนแปลงจากสังคมเกษตรกรรมไปสู่สังคมอุตสาหกรรม การใช้ชีวิตของคนเปลี่ยนไปทั้งในแง่การใช้แรงงานทำงานมาใช้สมองนั่งโต๊ะทำงาน การใช้ชีวิตอย่างเร่งรีบทำให้เกิดความเครียด ขาดการออกกำลังกาย ขาดการรับประทานอาหารที่มีคุณภาพ ขาดความสนใจต่อสุขภาพตัวทำให้เกิดโรคต่างๆซึ่งเกิดจากการไม่ดูแลตัวเองให้ดีเช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหลอดเลือดสมอง ความดันโลหิตสูง โรคมะเร็งซึ่งโรคเหล่านี้สามารถป้องกัน หรือลดอุบัติการณ์ได้โดยการที่เราใส่ใจดูแลตัวเอง เพียงใช้เวลาวันละประมาณ 1 ชั่วโมงก็สามารถทำให้สุขภาพดีขึ้น
คนไทยทุกวันนี้รักสุขภาพมากขึ้นจะเห็นได้จากกระแสการใช้สมุนไพร การนวด spa ชาเขียว อาหารเสริมต่างๆ การตรวจสุขภาพต่างๆ ทั้งที่อาจจะไม่มีรายงานว่าได้ผลจริงทำให้เกิดการสูญเสียทางเศรษฐกิจและเสียงต่อการเกิดโรคแทรกซ้อน
ในความหมายของคนทั่วไปการตรวจสุขภาพคือไปพบแพทย์และตรวจตามโปรแกรมตามที่แพทย์หรือโรงพยาบาลเสนอ ในความเป็นจริงการตรวจสุขภาพตนเองควรจะเริ่มต้นโดยตัวเองสำรวจสุขภาพตนเองได้แก่
คำแนะนำให้ทำเป็นประจำ
การพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพ
แม้ว่าคุณจะดูแลสุขภาพของคุณอย่างเต็มที่แล้วก็ตาม ยังมีความจำเป็นสำหรับคนบางประเภทที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคสูง สมควรที่จะได้พบกับแพทย์เพื่อตรวจร่างกายและเจาะเลือด สภานพยาบาลหลายแห่งจึงจัดรายการตรวจสุขภาพ ทั้งการตรวจหาโรคหัวใจ การตรวจหาโรคมะเร็งซึ่งการตรวจบางอย่างเกินความจำเป็น
ควรจะตรวจสุขภาพตั้งแต่อายุเท่าใด
ในความเป็นจริงเราเริ่มต้นตรวจสุขภาพตั้งแต่แรกเกิดเลย จะเห็นได้ว่าหลังจากคลอดคุณหมอจะนัดพาเด็กไปตรวจสุขภาพชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง วัดรอบศีรษะและฉีดวัคซีนป้องกันโรค แต่สำหรับผู้ใหญ่ที่แข็งแรง ไม่มีโรคทางกรรมพันธุ์ในครอบครัวก็อาจจะจะเริ่มต้นตรวจเมื่ออายุ 35 ปี แต่หากคุณเป็นคนอ้วน มีประวัติเบาหวานในครอบครัว ประวัติโรคหลอดเลือดหัวใจของญาติสายตรง ไขมันสูงในครอบครัวหรือเจ็บป่วยบ่อยก็อาจจะเริ่มต้นตรวจที่อายุน้อยกว่านี้บางประเทศ เช่นในอเมริกาแนะนำให้ตรวจไขมันในเลือดตั้งแต่อายุ 20 ปีขึ้นไป ส่วนเรื่องความถี่ก็ขึ้นกับสิ่งที่ตรวจพบหากพบว่ามีโรคหรือเสี่ยงต่อการเกิดโรคก็อาจจะต้องตรวจถี่ หากไม่เสี่ยงก็อาจจะตรวจทุก 3-5 ปี
จะต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง
หากต้องการเจาะเลือดควรจะงดอาหารไปอย่างน้อย 8 ชั่วโมงหากต้องการตรวจไขมันในเลือดควรจะงดอาหาร 12 ชั่วโมง หากไม่ได้ตรวจไขมันหรือน้ำตาลก็ไม่จำเป็นต้องอดอาหาร หลังจากเจาะเลือดก็ไปรับประทานอาหาร สิ่งที่สำคัญคือคุณต้องทำตัวเหมือนปกติก่อนตรวจไม่ควรที่จะควบคุมตัวเองเป็นพิเศษเพื่อที่จะให้ผลตรวจออกมาดี ไม่ควรกังวลหรือดื่มสุรก่อนการตรวจ การอดอาหารหมายถึงอาหารทุกอย่างทั้งน้ำชา กาแฟ นมดื่มได้เฉพาะน้ำเท่านั้น ไม่ควรจะออกกำลังกายก่อนการเจาะเลือดเพราะมีผลต่อการตรวจเลือด
แพทย์เขาจะตรวจอะไรบ้าง
การตรวจร่างกายโดยทั่วไปจะเริ่มต้นซักประวัติ
- สุขภาพโดยทั่วไป
- ประวัติโรคในครอบครัวเพื่อค้นหาโรคทางพันธุกรรม
- ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต
- ประวัติการใช้ยา
- การตรวจร่างกาย วัดความดันโลหิต ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง คำนวณดัชนีมวลกาย ตรวจร่างกายตั้งแต่ศีรษะจรดเท้า สำหรับผู้หญิงก็แนะนำเรื่องการตรวจเต้านมด้วยตัวเอง และการตรวจภาย
การเจาะเลือดเขาตรวจดูอะไรบ้าง
โดยปกติก็จะมีการตรวจเลือด CBC,LFT,Lipid,Creatinin,Urine analysis,X-ray แต่หากคุณต้องการตรวจอย่างอื่นให้ปรึกษาแพทย์ ตารางที่แสดงข้างล่างจะแสดงชื่อโรค วิธีการตรวจ และข้อบ่งชี้ในการตรวจ
|
รายการตรวจ
|
ข้อบ่งชี้ในการตรวจ
|
การวัดความดันโลหิต | ความดันโลหิต |
- 18-35ปีให้วัดทุก 2 ปี
- มากกว่า35ปีให้วัดทุกปี
|
การวัดสายตา | วัดสายตา |
- ผู้ที่อายุมากกว่า 40ปีให้ตรวจทุกปี
|
การตรวจเต้านม มะเร็งเต้านม | การตรวจเต้านมโดยแพทย์ |
- 20-40ปีให้ตรวจทุก 3 ปี
- มากกว่า 40ปี ให้ตรวจทุกปี
|
การตรวจรังสีเต้านม | Mamography |
- ควรทำในผู้ที่อายุมากกว่า 40 ปี
- ญาติสายตรงที่เป็นมะเร็งเต้านม หรือมะเร็งรังไข่
|
การตรวจทางทวารหนัก มะเร็งลำไส้ใหญ่ | การใช้นิ้วล้วงก้น |
- ผู้ที่อายุมากกว่า 35 ปีให้ตรวจทุก 3 ปี
|
ภาวะโลหิตจาง | CBC |
|
การตรวจแยกฮีโมโกลบิน | Hemoglobin typing |
|
การตรวจปัสสาวะ | การตรวจปัสสาวะ |
|
ตรวจพยาธิ | ตรวจอุจาระ |
|
โรคเบาหวาน
| ระดับน้ำตาลในเลือด |
|
ไขมันในเลือด
| เจาะหาไขมัน |
|
การทำงานของตับ
| Liver function test | |
ไต
| BUN Creatinin(Cr) | |
หัวใจ
|
- ตรวจหาระดับน้ำตาล
- ระดับน้ำตาลในเลือด
- ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
- X-ray ปอดและหัวใจ
- การตรวจโดยการวิ่งสายพาน
- Cardiac enzyme
|
|
โรคเก๊าท์ | Uric acid | |
การตรวจความหนาแน่นกระดูก | Bone density |
- ผู้ที่มีน้ำหนักตัวน้อย
- มีญาติสายตรงเป็นโรคกระดูกพรุน
- ได้รับยาที่อาจจะเป็นโรคกระดูกพรุน เช่น steroid
|
ต่อมลูกหมาก | PSA | |
การตรวจภายใน | PV | ควรจะตรวจทุก 1 ปี |
ต่อมไทรอยด์ | Thyroid function test |
- ควรจะตรวจในรายที่เคยผ่าตัดไทรอยด์ หรือได้รับไอโอดีนกัมมันตรังสี
|
โรคเอดส์ | เจาะเลือดตรวจเอดส์ |
|
การตรวจอัลตราซาวนด์ตับ | Ultrasound |
- ผู้ที่เป็นโรคตับอักเสบบี
- ผู้ที่เป็นโรคตับ
|
การตรวจความดันตา โรคต้อหิน |
การตรวจตาสำหรับประชาชน
|
- ตรวจทุก 1 ปี
- สำหรับผู้ที่มีโรคเสี่ยง เช่น ต้อหิน สายตาสั้นมาก เบาหวาน
- เริ่มตรวจเมื่ออายุมากกว่า40 ปี
|
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับตรวจสุขภาพ
การตรวจสุขภาพของประชาชนโดยทั่วไปหมายถึงการเจาะเลือดเมื่อทราบผลว่าไม่เป็นโรคก็สบายใจ แต่ในความเป็นจริงหากเขาอยู่ในความเสี่ยงของการเกิดโรคเขาจะต้องป้องกันเพื่อมิให้โรคนั้นเป็นกับตัวเขา ดังตัวอย่าง คนที่มีพ่อหรือแม่เป็นเบาหวาน ดังนั้นเขาจะมีปัจจัยเสี่ยงต่อโรคเบาหวานเมื่อผลเลือดบอกไม่เป็นเบาหวานแทนที่เขาจะปรับฟฤติกรรมเพื่อป้องกันเบาหวาน แต่เขาก็ยังใช้ชีวิตแบบสบายๆ ไม่คุมน้ำหนักไม่ออกกำลังกาย หากดำรงชีวิตแบบเก่าสักวันหนึ่งเขาก็จะเป็นเบาหวาน
หรือคนที่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเอดส์เมื่อผลเลือดปกติก็ควรที่จะลดความเสี่ยงของการติดเชื้อแต่เขาก็ยังมีพฤติกรรมเสี่ยงอยู่ หรือคนที่ดื่มสุราเจาะเลือดเพื่อตรวจดูว่าเป็นโรคตับหรือยังเมื่อผลเลือดปกติ เขาก็ยังดื่มสุราอยู่ การตรวจสุขภาพดังกล่าวไม่น่าจะมีผลดีต่อผู้ป่วย